Czytanie książek

Jedną z popularniejszych pasji i rozrywek ludzi głuchoniewidomych jest czytanie książek. Czytane one są w celach edukacyjnych, poznawczych, rozrywkowych itp. Są one co raz bardziej dostępne dla osób z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu, również sposobów ich czytania jest kilka.

Technika pozwala na coraz szerszy i pełniejszy dostęp do tych zdobyczy cywilizacji, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu były nie do osiągnięcia przez niektórych. Płyta CD, skaner komputerowy, dedykowany czytaniu książek odtwarzacz, albo smartfon,   to jedne z tych zdobyczy, które umożliwiają dostęp do literatury coraz większej rzeszy ludzi.

Do niedawna czytać książki mogli tylko ci, którzy mieli dobry wzrok, oraz sprawność manualną, pozwalającą na przenoszenie książek, czy też przewracanie kolejnych kartek. Ale z tymi problemami można sobie poradzić. Spieszą nam z pomocą technologia i myśl ludzka.
Jest kilka sposobów czytania. Metod odmiennych od standardu trzymania w rękach książki i czytania z niej przy pomocy oczu, choć również w ten sposób, przy użyciu pomocy optycznych, jak na przykład okularów, lup, elektronicznych powiększalników stacjonarnych i przenośnych oraz innych, książkę tradycyjną głuchoniewidomi czytają, jeśli ich stan wzroku, wielkość druku, oświetlenie itp. na to pozwalają.

Książka Brajlowska wydrukowana jesst pismem punktowym. Do jej użytkowania potrzebna jest znajomość alfabetu Braille-a. Książka taka jest ciężka, duża i nieporęczna. Koszt wyprodukowania jednego egzemplarza takiej książki jest dość wysoki, lecz wiele osób, zwłaszcza tych całkowicie głuchoniewidomych, w ten właśnie sposób zapoznaje się z literaturą, prasą itp.

Książkę w zapisie cyfrowym należy na format ten przetworzyć przy pomocy skanera. Jest to zwykły, komputerowy plik, otwierany w edytorze tekstów, przeglądany przy pomocy programu odczytującego ekran, który przesyła informacje do syntezatora mowy “programu będącego głosem słyszanym z głośników”. Ponieważ głosów syntezatora mowy jest wiele, każdy może dobrać sobie najbardziej odpowiedni do swoich potrzeb, a także uszkodzenia słuchu. Są tekże już gotowe pliki zawierające czasopisma czy książki, które można kupić w wielu internetowych księgarniach i czytać za pomocą dedykowanego oprogramowania za pomocą komputera lub smartfonu.

Wiele osób sądzi, iż to dehumanizacja ___ odbierać tekst literacki – zwłaszcza z literatury pięknej, poprzez mechaniczny głos syntezatora. Ale to błąd! Litery w czarnym druku są przecież także mechaniczne. Litery to przecież umowne znaki za pomocą których autor chce przekazać swoją myśl, a żeby to było możliwe, to litery, ten nośnik, muszą mieć cechę neutralności, by ten przekaz był obiektywny.

Tekst z pliku komputerowego może być również odczytywany na monitorze brajlowskim, który podłącza się do smartfona lub komputera za pomocą złącza USB, albo bezprzewodowo. W jednej linii można mieć do około 80 znaków, jednakże najpopularniejsze monitory brajlowskie mają około 40 znaków. Po bokach takiego monitora znajdują się rolki do przewijania tekstu, a osoba czytająca porusza się po tekście podobnie, jak w książce brajlowskiej.

Kolejnym sposobem czytania książek przez głuchoniewidomych są tak zwane książki mówione (audiobooki) , czyli nagrane przez lektora teksty, zapisane w postaci plików audio – na przykład MP3, na taśmie magnetofonowej, płycie CD itp. Książki takie można odsłuchiwać, wracać do fragmentów, powtarzać urywki itp.
Jedną z form zapisu książek mówionych jest system Daisy, który pozwala na nawigację po tekście w sposób identyczny jak w książce tradycyjnej, gdzie można przesuwać rozdział po rozdziale, zdanie po zdaniu, słowo po słowie. Są jeszcze inne możliwości nawigacyjne.

Oczywiście książkę można też przeczytać głuchoniewidomemu samodzielnie i przekazać dowolną metodą komunikacji. Może to być jedna z form wspólnego spędzania czasu.