Aparat słuchowy, to zasilane baterią lub akumulatorkiem medyczne, elektroniczne urządzenie, noszone zazwyczaj za uchem lub w uchu, służące do wzmacniania głośności dźwięków z otoczenia u osób niedosłyszących. Może on dawać różne wzmocnienie dla różnych częstotliwości dźwięku, gdyż ubytek słuchu jest różny w różnych pasmach częstotliwości. dlatego ważny jest prawidłowy dobór aparatu i jego dostrojenie. Musi to robić fachowiec. Aparat słuchowy winien być kupowany w wyspecjalizowanych punktach sprzedaży.
W przeszłości funkcję aparatów słuchowych pełniły specjalne trąbki wkładane do uszu, które dzięki rozszerzeniu u wlotu mogły skupiać fale dźwiękowe i poprawiać nieznacznie komfort słyszenia.
Na początku aparaty słuchowe były stosunkowo duże, co zmieniło się wraz z zastosowaniem na szerszą skalę układów tranzystorowych oraz mniejszych mikrofonów magnetycznych (lata pięćdziesiąte) XX wieku. Dzięki temu możliwe stało się ich umieszczanie na małżowinie usznej albo w uchu zewnętrznym.
Obecnie aparaty słuchowe mają postać układów elektronicznych. Główne części, z których składa się takie urządzenie to:
- Mikrofon: To element, który zbiera dźwięki z otoczenia i przekształca je w sygnały elektryczne. Mikrofon może być umieszczony wewnątrz aparatu lub za uchem, w zależności od rodzaju aparatu słuchowego.
- Wzmacniacz: Sygnały elektryczne z mikrofonu są wzmacniane przez ten komponent, co pozwala na zwiększenie głośności dźwięków w zakresie słyszalnym dla użytkownika aparatu.
- Procesor dźwięku: W nowoczesnych aparatach słuchowych często występuje cyfrowy procesor dźwięku. Ten zaawansowany system przetwarza dźwięki, dostosowuje je do indywidualnych potrzeb użytkownika i redukuje niepożądane szumy.
- Głośnik: Wzmocnione i przetworzone dźwięki są przekazywane przez głośnik aparatu słuchowego do ucha użytkownika.
- Akumulatorek lub bateria: Aparaty słuchowe wyposażone są w akumulatorki lub baterie, które zapewniają zasilanie dla ich działania. Ich wielkość i rodzaj mogą różnić się w zależności od modelu aparatu słuchowego.
- Obudowa: Komponenty aparatu słuchowego są zamknięte w odpowiednio zaprojektowanej obudowie, która może mieć różne kolory, rozmiary i kształty, aby dobrze pasować do ucha użytkownika.
Współczesne aparaty słuchowe często wykorzystują zaawansowane technologie, takie jak Bluetooth, łączność bezprzewodowa, czy funkcje inteligentnego przetwarzania dźwięku, co umożliwia lepsze dopasowanie do indywidualnych potrzeb użytkownika oraz komfortowe korzystanie z nich w różnych sytuacjach dźwiękowych.
Dzięki postępowi, jaki dokonał się w dziedzinie aparatów słuchowych i niezwykle wyrafinowanym rozwiązaniom technicznym, możliwe było opracowanie takich modeli aparatów słuchowych, które oferują jakość dźwięku równą tej uzyskiwanej na płytach CD, a równocześnie dzięki swym miniaturowym rozmiarom zapewniają pełną dyskrecję.
Aparat słuchowy nie przywróci normalnej zdolności słyszenia, może jednak znacznie zrekompensować ubytek słuchu.
Jednym z największych problemów dla użytkowników aparatów słuchowych jest odbiór mowy w hałasie. Cyfrowe aparaty słuchowe, opracowane w oparciu o zaawansowaną technologię, mogą efektywnie eliminować hałas, a wzmacniać mowę, dokonując tych regulacji automatycznie.
Ustawiając aparat słuchowy osobie głuchoniewidomej, należy pamiętać, że częściowo rekompensuje ona utratę wzroku za pomocą słuchu. Dlatego trzeba z ostrożnością podchodzić do ustawień, które wyciszają dźwięki z otoczenia na rzecz mowy.
Dzięki temu, że współczesne aparaty słuchowe mogą mieć kilka, a nawet kilkanaście programów, możliwe jest ustawienie każdego z nich tak, że odpowiadać będą za słyszalność w różnych uwarunkowaniach zewnętrznych. Użytkownik ma możliwość przełączania na odpowiedni program za pomocą małego przycisku umieszczonego na obudowie aparatu, pilota lub aplikacji w smartfonie. Aparaty słuchowe programuje się indywidualnie, w zależności od preferencji użytkownika oraz rodzaju uszkodzenia słuchu.
Ze względu na technologię stosowaną w aparacie, urządzenia te można podzielić na:
- klasyczne analogowe;
- analogowe programowalne cyfrowo za pomocą komputera;
- hybrydowe;
- cyfrowe.
-
Ponadto wyróżnia się aparaty:
- wykorzystujące przewodnictwo powietrzne
pudełkowe – aparat składa się z dwóch części: wzmacniacza noszonego w kieszeni oraz mikrofonu i słuchawki umocowanych przy uchu, połączonych przewodem z wzmacniaczem; - zauszne (tzw. BTE)
wszystkie główne części aparatu są zespolone w jednej obudowie, którą umieszcza się za uchem, od obudowy dźwięk wyprowadza falowód, który transmituje dźwięk za pomocą wkładki dousznej; - zauszne ze słuchawka w uchu (tzw. RITE)
wszystkie główne części aparatu poza słuchawką są zespolone w jednej obudowie, natomiast słuchawka jest bezpośrednio w kanale słuchowym; - wewnątrzuszne (tzw. ITE)
wkłada się je w całości do ucha; - wewnątrzkanałowe (tzw. CIC)
główne części aparatu (mikrofon, wzmacniacz, słuchawka) są umieszczone wewnątrz przewodu słuchowego; - wykorzystujące przewodnictwo kostne.
Bardzo ważną rzeczą jest również prawidłowy dobór i wykonanie wkładki indywidualnej do aparatu słuchowego. Dobra wkładka ma swój udział w jakości i sile dźwięku dostarczanego do ucha. Eliminuje ona też sprzężenie – piszczenie. Dotyczy to głównie aparatów o dużym wzmocnieniu.
Rozpoczęcie korzystania z aparatu słuchowego to czasem pewien proces – kilka wizyt u audioprotetyka i dostrajanie aparatu.
Zmiana aparatu może powodować również pewien dyskomfort – potrzebny jest czas na przyzwyczajenie się do nowego, nawet jeśli jest lepszy.
Gdy słuch słabnie – nie powinno się zwlekać z rozpoczęciem korzystania z aparatu słuchowego. Chodzi o to, aby mózg nie “zapomniał”, jak się interpretuje dźwięki mowy -im dłuższy czas słabego, czy ogóle niesłyszenia bez aparatu, tym trudniej potem wdrożyć się w jego używanie.