Alfabet Lorma

Jedną z łatwiejszych do nauczenia się, a przy tym bardzo skuteczną metodą komunikacji, z których możemy skorzystać chcąc porozumieć się z osobą głuchoniewidomą jest Alfabet Lorma – stworzony przez głuchoniewidomego dla głuchoniewidomych. Stanowi uniwersalną metodę komunikacji, wspólną dla większości głuchoniewidomych. Może służyć jako podstawowy lub przejściowy sposób porozumiewania się, jest to najbardziej praktyczny system komunikacji ze wszystkich używanych w środowisku form komunikacji dotykowej.

Lorm polega na kreśleniu linii lub stawianiu punktów na dłoni, które odpowiadają poszczególnym literom. Może to być jej wewnętrzna bądź zewnętrzna strona, prawa lub lewa ręka. Można pisać jednym palcem, a gdy osiągnie się dużą biegłość – wszystkimi na raz.
W wielu krajach europy słowo „lorm” mieści się od dawna w podstawowym słowniku każdej osoby głuchoniewidomej i jej bliskich, jak również instruktorów, nauczycieli, tłumaczy-przewodników, wolontariuszy. Również w Polsce ta metoda komunikacji ma wielu zwolenników, a sporo tłumaczy-przewodników osób głuchoniewidomych potrafi się nią porozumieć.

Lorm ma wiele zalet: prostota, małe ryzyko błędu, szybkie tempo przekazu, wzajemna komunikacja największej liczby osób głuchoniewidomych, komfort pracy tłumaczy. Przekazywania komunikatów za pomocą Lorma można nauczyć się w kilkadziesiąt minut. Następnie pozostaje tylko trening, aby nauczyć się szybkiego odczytywania, które jest nieco trudniejsze.

OPIS LITER NA DŁONI, WRAZ Z KOMUNIKATAMI

SAMOGŁOSKI

A, E, I, O, U:
litery ułożone są w kolejności alfabetycznej, każdej literze odpowiada jeden punkt na opuszku konkretnego palca:

• A: kciuk,
• E: wskazujący,
• I: środkowy,
• O: serdeczny,
• U: mały,
• Y: linia pozioma, przecinająca palce w połowie, poczynając od wskazującego do małego.

SPÓŁGŁOSKI

T, B, D, G, H:
linie prowadzone są wzdłuż palców – od opuszków w dół aż do nasady palców:

• T: wzdłuż kciuka,
• B: wzdłuż palca wskazującego,
• D: wzdłuż palca środkowego,
• G: wzdłuż palca serdecznego,
• H: wzdłuż palca małego,
• F: ściskamy równocześnie dwa złożone palce – wskazujący i środkowy, w okolicach opuszków,
• L: długa linia prowadzona od czubka palca środkowego przez całą dłoń,
• P: linia od nasady kciuka wzdłuż krawędzi palca wskazującego,
• J: jednokrotne ściśnięcie końcówki palca środkowego,
• S: rysujemy małe kółko na wnętrzu dłoni,
• K: dotknięcie równocześnie końcami czterech palców wnętrza dłoni,
• C: jeden punkt u nasady dłoni,
• Z: linia skośna, od nasady kciuka do nasady palca małego,
• R: uderzamy palcami wnętrze dłoni, nie równocześnie wszystkimi, lecz szybko przechodzimy od palca małego, kończąc na wskazującym,
• V: jeden punkt u nasady kciuka,
• W: dwa punkty u nasady kciuka,
• M: jeden punkt pod palcem małym,
• N: jeden punkt pod palcem wskazującym,
• X: linia pozioma poniżej nasady dłoni,
• Q: długa linia wzdłuż zewnętrznej krawędzi dłoni, od nasady dłoni, w stronę opuszka palca małego.

POLSKIE LITERY

Ą, Ć, Ę, Ł, Ń, Ó, Ś, Ź, Ż:
kojarzone ze swoimi odpowiednikami bez zmiękczających ogonków:

• Ą: mała pionowa kreseczka (jak przecinek) w miejscu A,
• Ę: mała pionowa kreseczka w miejscu E,
• Ć: mała pionowa kreseczka w miejscu C,
• Ł: długa linia rysowana od nasady dłoni do opuszka palca środkowego,
• Ń: mała pionowa kreseczka w miejscu N,
• Ó: mała pionowa kreseczka w miejscu O,
• Ś: kółko jak S + mała pionowa kreseczka na środku dłoni,
• Ź: linia skośna jak Z + mała pionowa kreseczka na środku dłoni,
• Ż: linia skośna jak Z + kropka na środku dłoni.

DWUZNAKI

• CH: dwie linie skośne, przecinające się na środku dłoni,
• SZ: ściśnięcie równocześnie wszystkich palców oprócz kciuka,
• CZ: postawienie równocześnie dwóch punktów u nasady dłoni, w miejscu C,
• RZ: pociągnięcie wszystkimi palcami od nasady palców do nasady dłoni,
• DZ: połączenie D i Z, ale bez odrywania dłoni, zbliżone do pisanej dużej litery L.

KOMUNIKATY

• potwierdzenie: kilka szybkich dotknięć dłonią złożoną w piąstkę,
• zaprzeczenie: kilkakrotne potarcie wewnętrzną stroną otwartej dłoni,
• zamazanie błędu: jak zaprzeczenie (nie należy powtarzać jednej litery, lecz cały wyraz),
• koniec wyrazu: klepnięcie otwartą dłonią,
• pytanie: dotknięcie zewnętrzną krawędzią dłoni, a następnie wykonanie obrotu wzdłuż jej osi i dotknięcie zewnętrzną stroną dłoni,
• niezrozumienie wyrazu: zamknięcie dłoni w pięść.